Arsenal (câu lạc bộ bóng đá)

Câu lạc bộ bóng đá Arsenal (tiếng Anh: Arsenal Football Club, còn được gọi là The Arsenal hay The Gunners) là một trong những đội bóng thành công nhất trong lịch sử bóng đá Anh và có trụ sở ở phía bắc thủ đô Luân Đôn. Đội có lịch sử từ lâu đời và có nhiều cổ động viên trên toàn thế giới. Arsenal FC hiện là thành viên của Nhóm 14 - những câu lạc bộ bóng đá hàng đầu châu Âu.

Arsenal ra đời năm 1886 tại Woolwich, đông nam London và là câu lạc bộ đầu tiên của vùng đông nam nước Anh tham dự giải hạng nhất vào 1893.Năm 1913, câu lạc bộ chuyển lên phía Bắc, lấy Highbury làm sân nhà. Họ giành được những danh lớn đầu tiên vào những năm 1930 với 5 danh hiệu vô địch quốc gia và 2 cúp FA. Sau một thời gian sa sút, Arsenal đã trở trở lại với cú Double vô địch Quốc gia và FA Cup vào mùa bóng 1970-1971 đồng thời là câu lạc bộ thứ hai trong lịch sử bóng đá Anh đạt được thành tích này. Sau đó, phải đến thời của huấn luyện viên Arsene Wenger , Arsenal mới thực sự trở lại với vị thế của một đại gia của bóng đá Anh và Châu Âu với hai cú Double nữa vào năm 1998 và 2002, thành tích vô địch giải bóng đá ngoại hạng Anh mùa 2003-2004 mà không thua một trận nào và gần đây nhất là việc trở thành đội bóng đầu tiên của thủ đô London lọt vào một trận chung kết Champions League. Arsenal là câu lạc bộ có rất nhiều trận Derby như Derby nước Anh với Manchester United, các trận Derby London và đặc biệt là trận Derby Bắc London với Tottenham Hotspur. Năm 2006, câu lạc bộ đã chuyển đến ngôi nhà mới, sân vận động Emirates tại Ashburton Grove, Holloway, cách sân Highbury không xa. Đội nữ Arsenal cũng là một đội bóng thành công trong lịch sủ bóng đá nữ nước Anh.

Năm 1886, một nhóm công nhân của Royal Arsenal, nhà máy sản xuất đạn dược lớn tại Woolwich đã thành lập ra một đội bóng đá lấy tên là Dial Square[2]. Những sáng lập viên chính là David Danskin, Jack Humble, Fred Beardsley và Morris Bates. Eastern Wanderers được chọn làm đối thủ thử sức đầu tiên. Trận đấu diễn ra vào ngày 11 tháng 12 năm 1896 tại Millwall, trên một mảnh đất nhỏ, kết thúc với tỉ số 6-0 đậm đà nghiêng về Dial Square với Danskin làm đội trưởng.

Ngày 24 tháng 12 năm 1886, Dial Square được đổi tên là Royal Arsenal. Câu lạc bộ Nottingham Forest F.C. tài trợ cho đội những bộ đồng phục thi đấu đầu tiên, Plumstead Common được chọn làm sân nhà (năm 1888 chuyển sang sân Manor Field). Năm 1891, Royal Arsenal trở thành câu lạc bộ chuyên nghiệp và đổi tên thành Woolwich Arsenal vào năm 1893. Cùng năm này, Woolwich Arsenal gia nhập giải chuyên nghiệp Football League, bắt đầu ở Giải hạng hai, thăng hạng nhất lần đầu năm 1904 dưới quyền huấn luyện viên Harry Bradshaw.

Năm 1910, công ty sở hữu câu lạc bộ lâm vào khó khăn và phá sản, nhưng đó cũng là lúc Henry Norris đến với câu lạc bộ. Người đàn ông nhiều tham vọng này đã đánh dấu những bước ngoặt lớn trong lịch sử, điển hình là việc vượt sông Thames lên phía Bắc, lấy Highbury làm sân nhà vào năm 1913, chính thức lấy tên câu lạc bộ là Arsenal. Năm 1919, cũng nhờ những ảnh hưởng và công vận động của ông, Arsenal được thăng lên hạng nhất dù chỉ đứng thứ 5 tại Giải hạng hai. Đây là sự khởi đầu cho mối mâu thuẫn truyền kiếp giữa Arsenal và người hàng xóm Tottenham Hotspur.

Năm 1925, Arsenal bước vào một kỷ nguyên vàng son với sự xuất hiện của huấn luyện viên huyền thoại Herbert Chapman. Tên tuổi ông lúc đó chẳng hề xa lạ, dưới sự dẫn dắt của ông, đội bóng Huddersfield Town đã có trong tay cúp FA năm 1922 và hai chiến thắng tại giải quốc gia (1923-24 và 1924-25). Những thay đổi mang tính cách mạng của ông về chiến thuật, phương pháp huấn luyện cũng như việc ký hợp đồng với những tài năng lớn Cliff Bastin, Alex James... đã liên tiếp mang chiến thắng đến với sân Highbury. Từ năm 1930 đến năm 1938, Arsenal đã 5 lần vô địch quốc gia và đoạt 2 cup FA. Tuy nhiên Chapman không được chứng kiến tất cả những thành tích đó, ông mất vì chứng viêm phổi năm 1934. Bóng đá thế giới mãi mãi ghi nhận ông như một huyền thoại, với những phát minh lịch sử: hệ thống chiến thuật 3-3-4, số áo cầu thủ, ý tưởng về cup C1 châu Âu... Cũng nhờ ông, năm 1932, nhà ga xe điện ngầm Gillespie Road được đổi tên thành Arsenal, đó là trường hợp duy nhất một câu lạc bộ có nhà ga mang tên mình! Herbert Chapman được bầu chọn là huấn luyện viên vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Anh Quốc.

Thế chiến thứ hai đã làm gián đoạn những năm tháng quan trọng nhất trong sự nghiệp cầu thủ của nhiều tài năng Arsenal đang ở đỉnh cao phong độ như Ted Drake, Cliff Bastin... Sau chiến tranh, huấn luyện viên Tom Whittaker đưa Arsenal đoạt 2 chức vô địch quốc gia mùa giải 1947–48, 1952–53, và một cup FA mùa giải 1949–50, nhưng sau đó câu lạc bộ chìm vào một thời gian dài suy thoái.

Suốt 17 năm từ 1953, phòng truyền thống của Arsenal không được đón thêm một danh hiệu nào. Đến tận năm 1966, khi huấn luyện viên Bertie Mee được bổ nhiệm, quá trình hồi sinh mới bắt đầu. 10 năm tại vị, huấn luyện viên xuất thân từ một nhà vật lý trị liệu này đã dẫn dắt Arsenal đến danh hiệu châu Âu đầu tiên, đó là Inter Cities Fairs Cup, tức cup UEFA ngày nay vào năm 1970, tiếp đó là cú đúp lịch sử: vô địch quốc gia và đoạt cup FA trong mùa bóng 1970-71. Cú đúp này cũng đánh dấu sự trưởng thành của một lứa cầu thủ trẻ kiệt xuất, về sau được gọi là thế hệ vàng của thập niên 1970: Charlie George, Frank McLintock, George Graham, Bob Wilson, George Amstrong...

Sau thành công đỉnh điểm đó lại là một giai đoạn nhạt nhòa, Arsenal bị thua trong nhiều trận chung kết và không có thêm danh hiệu từ năm 1972 đến 1978. Bertie Mee từ chức năm 1976, lên thay ông là huấn luyện viên Terry Neill. Ông cùng Arsenal đoạt được một chức vô địch FA sau trận chung kết kịch tính thắng Manchester United 3-2 năm 1979, nhưng không thể tiếp nối vinh quang trong những năm đầu thập niên 1980.

Sự trở lại của cựu cầu thủ George Graham trên cương vị huấn luyện viên vào năm 1986 đã đem đến giai đoạn phục hưng thứ ba cho câu lạc bộ. Arsenal đoạt Cup liên đoàn bóng đá Anh ngay mùa giải 1986-87. Mùa giải 1988-89, họ lại có dịp ăn mừng với ngôi vị quán quân Giải vô địch quốc gia, giành được ở những phút cuối trong trận đấu nghẹt thở với Liverpool F.C.. Arsenal lặp lại thành tích đó vào mùa bóng 1990-91 với duy nhất một trận thua. Dưới sự dẫn dắt của Georghe Graham, Arsenal có lối chơi phòng ngự cực kì vững chắc với bộ tứ vệ: Nigel Winterburn, Steve Bould, Tony Adams, Lee Dixon và chàng thủ môn mới đến từ Queens Park Rangers F.C., David Seaman. Chưa dừng lại ở đó, mùa bóng 1992-93, Arsenal chiến thắng ở cả League Cup và FA Cup (thắng Sheffield Wednesday 2-1, bàn thắng quyết định đến vào những phút hiệp phụ bởi Andy Linighan). Cú đúp đó cùng lần xuất hiện thứ 12 trong trận chung kết FA là hai trong số rất nhiều kỉ lục mà câu lạc bộ đã tạo ra ở giai đoạn này. Họ hoàn thành bộ sưu tập danh hiệu với chiếc cup thứ 2 trên đấu trường châu Âu: cup C2, vào năm 1994, thắng Parma F.C. trong trận chung kết với bàn thắng duy nhất của Alan Martin Smith.

Dù cùng câu lạc bộ có được nhiều danh hiệu lớn, George Graham đã có cuộc chia tay không vui vẻ khi phải ra đi năm 1995 do dính vào một số bê bối trong chuyển nhượng cầu thủ. Ba huấn luyện viên kế tiếp ông trong thời gian ngắn đã không thể tiếp tục đem đến vinh quang cho đội chủ sân Highbury.

Cuối năm 1996, ban lãnh đạo Arsenal quyết định ký hợp đồng với huấn luyện viên nước ngoài đầu tiên trong lịch sử câu lạc bộ: Arsene Wenger. Dưới bàn tay của người giáo sư Pháp, Arsenal có được sự hồi sinh rực rỡ. Những thay đổi táo bạo trong chiến thuật, cách huấn luyện, chuyển nhượng của ông, giống như Herbert Chapman khi xưa, đã tạo ra một Arsenal thật sự khác biệt. Không chỉ là một trong những câu lạc bộ có lối chơi quyến rũ nhất thế giới, Arsenal còn nhanh chóng có được những danh hiệu ấn tượng: cú đúp vô địch quốc gia và cup FA mùa giải 1997-98 và 2001-02, đoạt cup FA năm 2003, 2005. Đặc biệt là vô địch quốc gia mùa giải 2003-04 với toàn bộ 38 trận bất bại, một phần trong chuỗi 49 trận bất bại kỷ lục của bóng đá Anh. Gắn với những thành công này là một thế hệ cầu thủ siêu sao do Arsene Wenger phát hiện, đào tạo và dẫn dắt, những người đã tạo nên phong cách vô cùng độc đáo cho Arsenal: Dennis Bergkamp, Patrick Vieira, Nicolas Anelka, Marc Overmars, Thierry Henry... Họ đã lọt vào hai trận chung kết trên đấu trường châu lục, cup UEFA năm 2000 và cup C1 năm 2006 nhưng đều không có được thắng lợi.

Công cuộc trẻ hóa mà Arsene Wenger đang tiến hành tại Arsenal vẫn tiếp tục mang đến những tên tuổi mới đầy tiềm năng: Cesc Fabregas, Abou Diaby, Emmanuel Eboue... Tuy nhiên trong 5 năm gần đây (từ 2005) họ không có danh hiệu đáng kể nào, trừ cúp FA năm 2005.

Vào năm 1888, chỉ sau hai năm thành lập câu lạc bộ, Arsenal khi đó với cái tên là Royal Arsenal đã chọn cho mình crest (huy hiệu, logo) đầu tiên, dựa vào chiếc crest của vùng Woolwich. Chiếc crest này gồm 3 cột tượng trưng cho những khẩu pháo thần công. Ý nghĩa của những khẩu pháo bắt nguồn từ lịch sử quân sự của vùng ngoại vi Woolwich. Royal Arsenal, Royal Artillery Regiment và một vài bệnh viện quân sự khác – hiện vẫn còn nằm rải rác – xuất hiện khắp vùng.

Trong những năm tháng đầu tiên crest không phải là một phần quan trọng biểu trưng cho câu lạc bộ như ngày nay. Đồ thi đấu vẫn còn khá đơn giản trừ khi thi đấu trong một trận đấu quan trọng như trận chung kết FA Cup chẳng hạn và crest thường được dành cho những chương trình trận đấu chính thức hay trong những cuốn tài liệu.

Câu lạc bộ chuyển tới sân Highbury vào năm 1913 và sau đó đổi tên thành Arsenal, Thế chiến thứ nhất đã ảnh hưởng tới bóng đá trong bốn mùa giải và mùa giải 1919/20 bóng đá mới bắt đầu lại, mất một thời gian để ổn định.

Trong suốt thời gian này không có crest theo đúng nghĩa nhưng vào trận đấu đầu tiên của mùa giải 1922/23 khi các chàng pháo thủ gặp Burnley, một crest mới của câu lạc bộ đã được công bố – đó là một khẩu thần công trông rất khí thế và trở thành niềm tự hào của Royal Arsenal.

Những khẩu pháo thần công thẳng đứng đã được thay thế bằng thiết kế mới – một khẩu thần công chĩa về phía đông. Đầu mùa giải 1925/26 The Gunners đã đổi crest thành hình khẩu pháo nhỏ hơn, chỉ về phía Tây với dòng chữ khắc "The Gunners" bên cạnh.

Crest khẩu pháo này vẫn xuất hiện trong những trận đấu của Arsenal và trong các tạp chí xuất bản trong 17 mùa giải. Nó thay đổi không đáng kể theo thời gian và cuối cùng dòng chữ đã biến mất nhưng mặc dù đã bị crest với dòng chữ Victoria Concordia Crescit "chiếm" mất vào năm 1949, nó vẫn còn là biểu tượng cơ bản của câu lạc bộ từ đó tới nay, là nét đặc trưng trên các sản phẩm hàng hóa và không thay đổi cho tới tận bây giờ.

Crest VCC, một thay thế mới đã là biểu tượng cho Arsenal kể từ khi xuất hiện lần đầu tiên trong một tờ tạp chí bóng đá mùa giải 1949/50. Trong trận đấu cuối cùng của mùa giải 1947/48 – mùa giải mà Arsenal đã vô địch, Harry Homer, biên tập viên chương trình của ngày hôm đó đã viết:

"... tâm trí tôi cứ mải mê tìm kiếm một lời trích dẫn hợp lý để khép lại một mùa giải tuyệt vời với Tom Whittaker, Joe Mercer tất cả những ai có liên quan tới The Gunners. Vậy thì sao chúng ta không dùng tiếng Latin nhỉ? Victoria Concordia Crescit. Dịch ra có nghĩa là: Chiến thắng đến từ sự hài hoà (Victory grows out of harmony).

Hai mùa giải sau đó Arsenal đã công bố crest mới với châm ngôn tiếng Latin ấy.

Trong vòng 53 năm crest này hầu như không hề bị thay đổi mặc dù đầu mùa giải 2001/02 nó đã được thu gọn một phần. Vào năm 2002 câu lạc bộ cho ra mắt một crest mới vì hai lí do.

Thứ nhất là vì chiếc crest VCC kết hợp quá nhiều yếu tố riêng do đó đội bóng khó sao chép vì vấn đề bản quyền.

Thứ hai, đó là một trong những mục tiêu đầu tiên của đội bóng – nắm lấy tương lai và tiến về phía trước. Với một sân vận động mới sắp tới và những thách thức để đạt được những danh hiệu trong nước và ở châu Âu, đội bóng tin rằng đây là thời gian lý tưởng để đưa ra một crest mới.